ฟันผุทะลุโพรงประสาท รู้ได้อย่างไร รักษาได้ไหม ต้องรักษารากฟันหรือเปล่า
ฟันผุเป็นปัญหาทางทันตกรรมที่พบได้บ่อย สามารถรักษาได้ด้วยการอุดฟัน แต่หากปล่อยทิ้งไว้นานจนฟันผุทะลุโพรงประสาท ซึ่งเป็นส่วนที่สามารถอักเสบและตายได้ คุณอาจมีอาการปวดฟันอย่างรุนแรง หรือเหงือกอักเสบตามมาได้ วันนี้ทันตแพทย์จากคลินิกทันตกรรม Smile Seasons จะมาอธิบาย สาเหตุ วิธีการป้องกัน แนวทางการรักษา ตามอ่านกันได้เลย!

ฟันผุทะลุโพรงประสาท คืออะไร?

ฟันผุทะลุโพรงประสาทนั้นเป็นผลต่อเนื่องมาจากโรคฟันผุที่มีความรุนแรง ลุกลามไปจนทำลายเนื้อฟัน และผุลึกลงไปเรื่อยๆ จนมีขนาดใหญ่มากขึ้น และทะลุไปจนโพรงประสาท ซึ่งเป็นบริเวณที่มีเส้นประสาท และเส้นเลือดไปหล่อเลี้ยง หากไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสม แบคทีเรียจะก่อให้เกิดการอักเสบเข้าไปยังโพรงประสาทฟัน และรากฟันได้
ฟันผุทะลุโพรงประสาทเกิดขึ้นได้อย่างไร ใครบ้างที่เป็นกลุ่มเสี่ยง
สาเหตุหลักๆ ของอาการฟันผุ เกิดจากการรักษาสุขอนามัยในช่องปากไม่สม่ำเสมอ หรือรักษาไม่ดีเพียงพอ ทำให้แบคทีเรียก่อโรคและก่อตัวเพิ่มจำนวนมากขึ้น ซึ่งผลิตกรดออกมาทำลายครอบฟัน และผิวฟัน โดยหากไม่ได้รับการอุดฟัน และขูดหินปูน ก็จะทำให้ฟันผุทะลุโพรงประสาทได้ ลองมาดูกันดีกว่าว่า ใครบ้างที่มีพฤติกรรมอยู่ในกลุ่มเสี่ยงที่อาจเกิดอาการฟันผุทะลุถึงโพรงประสาท
- ผู้ที่ชอบทานขนมขบเคี้ยวและอาหารที่มีน้ำตาลสูง
การรับประทานขนมขบเคี้ยวและอาหารที่มีรสชาติหวาน หรือมีน้ำตาลสูง อย่างเช่น ไอศครีม น้ำผึ้ง น้ำตาล ผลไม้อบแห้ง เค้ก หรือลูกอม นั้นจะเพิ่มโอกาสทำให้ฟันผุได้ง่ายขึ้น เนื่องจากน้ำตาลถือเป็นอาหารชั้นดีของเชื้อแบคทีเรียที่สะสมอยู่ในช่องปาก ทำให้แบคทีเรียเหล่านั้นผลิตกรดออกมาทำลายเนื้อฟันของเราได้ นอกจากนี้เครื่องดื่มประเภท โซดา ก็มีปริมาณน้ำตาลและความเป็นกรดสูง ซึ่งเป็นปัจจัยที่สามารถทำลายฟันของเราได้เช่นกัน
- ผู้ที่ดูแลสุขภาพอนามัยช่องปากและฟันไม่ดี
สำหรับผู้ที่ยังดูแลสุขภาพอนามัยของช่องปากและฟันไม่ดี เช่น ไม่ค่อยแปรงฟันหลังมื้ออาหาร หรือแปรงฟันอย่างไม่ถูกวิธี อาจทำให้เกิดคราบพลัค ซึ่งเป็นหนึ่งในสาเหตุที่ก่อให้เกิดฟันผุได้
- ผู้ที่มีภาวะขาดฟลูออไรด์
ฟลูออไรด์ คือ แร่ธาตุที่ช่วยปกป้องไม่ให้เกิดฟันผุ หากขาดฟลูออไรด์จะทำให้ฟันไม่แข็งแรง และเกิดฟันผุได้ง่ายยิ่งขึ้น ซึ่งจะต้องรักษาด้วยวิธีการอุดฟัน ดังนั้นเราควรเสริมฟลูออไรด์ด้วยวิธีง่ายๆ โดยการใช้ยาสีฟัน หรือน้ำยาบ้วนปากที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์
- ผู้สูงอายุ หรือผู้ที่มีโรคประจำตัวบางอย่าง
การทำความสะอาดช่องปากที่ได้ประสิทธิภาพ คุณจำเป็นต้องเคลื่อนไหวข้อมือระหว่างแปรงฟัน และใช้ไหมขัดฟันได้เป็นอย่างดี ผู้สูงอายุ หรือผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น พาร์กินสัน (Parkinsonism) ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง ผู้ป่วยสมองเสื่อม (Dementia) หรืออัลไซเมอร์ (Alzheimer) อาจมีความผิดปกติในการเคลื่อนไหว หรือหลงลืมกิจวัตรประจำวัน ทำให้อาจลืมแปรงฟัน และใช้ไหมขัดฟัน ผู้ป่วยกลุ่มนี้จำเป็นต้องมีผู้ช่วยดูแล และต้องเข้ารับการตรวจสุขภาพช่องปากถี่กว่าปกติ (ทุกๆ 3-6 เดือน ขึ้นอยู่กับความเห็นของทันตแพทย์ประจำตัว)
อาการของฟันผุทะลุโพรงประสาท มีอะไรบ้าง
ฟันผุทะลุโพรงประสาท เป็นสาเหตุหนึ่งของรากฟันอักเสบ ฉะนั้นจึงมีอาการคล้ายกัน อ่านรายละเอียดรากฟันอักเสบได้ที่นี่ โดยอาการมีดังนี้
- ปวดฟัน – เป็นอาการสำคัญที่มักทำให้คนไข้มาพบคุณหมอ ลักษณะอาการปวดมักเป็นแบบปวดจี๊ดๆ ตุบๆ ความรุนแรงมีตั้งแต่เล็กน้อยจนถึงปวดมากจนทนไม่ได้ อาการปวดฟันสามารถเกิดได้จากสาเหตุอื่นๆ คุณสามารถหาข้อมูลได้ที่นี่
- เสียวฟัน – อาการมักถูกกระตุ้นด้วยอุณหภูมิร้อนจัด เย็นจัด เมื่อรับประทานอาหาร
- เจ็บตอนเคี้ยวอาหาร – เมื่อรับประทานอาหาร จะรู้สึกเจ็บในขณะเคี้ยวอาหาร
- เหงือกบวมอักเสบ – การอักเสบหรือติดเชื้อสามารถลุกลามออกมานอกโพรงประสาทสู่เนื้อเยื่อโดยรอบได้
- ฟันเปลี่ยนสี – เมื่อฟันผุทะลุโพรงประสาท จนเนื้อเยื่อภายในฟันตาย เนื้อฟันจะเปลี่ยนสีคล้ำมากขึ้น ซึ่งการฟอกสีฟันในกรณีนี้จะมีความยากมากกว่าปกติ

ถ้าเป็นขึ้นมาแล้ว มีความอันตรายมากไหม?
ฟันผุทะลุโพรงประสาทนั้นเป็นอาการฟันผุที่รุนแรง คุณควรเข้ามาพบทันตแพทย์ เพื่อรับการรักษาโดยเร็วที่สุด หากปล่อยทิ้งไว้ อาจทำให้การอักเสบเป็นมากจนไม่สามารถเก็บฟันธรรมชาติของคุณไว้ได้ ซึ่งคุณหมอจำเป็นต้องถอนฟันซี่ที่เป็นโรคออกไป
นอกจากนั้นการอักเสบ และการติดเชื้ออาจทะลุโพรงประสาทฟันออกมาสู่เนื้อเยื่อโดยรอบ และก่อให้เกิดเหงือกบวมอักเสบ ปริทันต์อักเสบ หรือโพรงหนองรอบๆ ฟัน ในบางกรณีการติดเชื้อสามารถลุกลามไปยังอวัยวะสำคัญอื่นๆ ได้ เช่น โพรงจมูก ตา คอ หรือกระทั่งลุกลามไปในสมอง ซึ่งอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ หากไม่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม ผู้ป่วยที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง หรืออ่อนแอ ยังเกิดการติดเชื้อในกระแสเลือดได้ง่ายอีกด้วย
แนวทางการรักษาฟันผุทะลุถึงโพรงประสาทฟัน
การเลือกแนวทางการรักษาฟันผุที่ทะลุถึงโพรงประสาทฟัน จะขึ้นอยู่กับความรุนแรง และพื้นที่ของการอักเสบติดเชื้อ โดยทันตแพทย์จะพิจารณาว่าเนื้อเยื่อในโพรงประสาทจะยังมีชีวิตอยู่หรือไม่ หากฟันซี่นั้นได้รับการรักษาไปแล้ว
การรักษากรณี Reversible Pulpitis
- เนื้อเยื่อภายในโพรงประสาทฟันมีโอกาสที่จะมีชีวิตอยู่ได้ หลังจากได้รับการรักษา
- ทันตแพทย์จะกรอเอาเนื้อเยื่อที่มีการอักเสบ และติดเชื้อออกไป และทำการอุดฟันให้กับคุณ กรณีที่จำเป็นต้องกรอเนื้อฟันออกไปมากคุณอาจต้องทำอุดฟันด้วยเซรามิก (Inlay, Onlay) ศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับการอุดฟัน รวมทั้งราคาค่ารักษาได้ที่นี่
- กรณีที่มีอาการปวดมาก คุณหมออาจให้ยาแก้ปวด เช่น Paracetamol, Ibuprofen, Celecoxib ไปรับประทาน เพื่อบรรเทาอาการ กรุณาตรวจสอบประวัติแพ้ยา และข้อห้ามในการรับประทานกับทันตแพทย์ประจำตัว หรือเภสัชกร
- ยาสีฟันที่มีสารลดการเสียวฟัน ก็สามารถช่วยลดอาการเสียวฟันที่รบกวนชีวิตประจำวันของคุณได้
การรักษากรณี Irreversible Pulpitis
- เนื้อเยื่อภายในโพรงประสาทฟันตาย หรือมีการอักเสบติดเชื้อรุนแรงที่ไม่สามารถหายได้
- แนวทางการรักษาจะแบ่งออกเป็น 2 แนวทาง
- การรักษารากฟัน – เป็นแนวทางรักษาหลักในการรักษาฟันผุทะลุโพรงประสาทที่เนื้อเยื่อภายในตาย ทันตแพทย์จะกรอเปิดโพรงประสาทฟัน เพื่อกำจัดเนื้อเยื่อที่มีการอักเสบออกไป ส่วนใหญ่คุณหมอจะใส่ยาฆ่าเชื้อ และอุดฟันชั่วคราว คุณอาจต้องเข้ารับการรักษาหลายครั้งจนแน่ใจว่าการอักเสบติดเชื้อถูกกำจัดออกไปหมดแล้ว หลังจากนั้นคุณหมอจะบูรณะฟันด้านบนขึ้นมาใหม่ด้วยการอุดฟัน หรือทำครอบฟันถาวร (หาข้อมูลเกี่ยวกับการรักษารากฟันได้ที่นี่)
- ถอนฟัน – หากฟันถูกทำลายเป็นพื้นที่ขนาดใหญ่จนไม่สามารถที่จะรักษารากฟันได้ หรือคุณเลือกที่จะไม่เข้ารับการรักษารากฟัน ทันตแพทย์อาจจำเป็นต้องถอนฟันซี่ที่มีการอักเสบติดเชื้อออก หลังจากถอนฟันคุณสามารถเลือกทดแทนฟันธรรมชาติซี่ที่หายไปได้หลายวิธี เช่น การทำฟันปลอม การทำสะพานฟัน หรือการทำรากฟันเทียม ในบางกรณีที่คนไข้มี ฟันซ้อน ฟันเก และคุณหมอประเมินแล้วว่าสามารถจัดฟันต่อได้ คุณอาจเข้ารับการจัดฟัน โดยไม่ต้องทดแทนฟันธรรมชาติ

ถ้า “อุดฟัน” โดยไม่ต้องรักษารากฟันได้ไหม
หากการอักเสบติดเชื้อไม่รุนแรง และทันตแพทย์ประเมินแล้วว่าเนื้อเยื่อภายในโพรงประสาทฟันสามารถกลับมาสู่ภาวะปกติ ที่มีสุขภาพดีได้หลังจากอุดฟัน คุณอาจไม่จำเป็นต้องรักษารากฟัน
อย่างไรก็ตามหากคุณหมอพิจารณาว่าการอักเสบติดเชื้อรุนแรงเกินกว่าที่จะหายได้เอง การอุดฟันเพียงอย่างเดียวนั้นมีความเสี่ยง เพราะนอกจากจะไม่สามารถบรรเทาอาการปวด และรักษาให้หายขาดได้แล้ว คุณยังเสี่ยงกับการติดเชื้อที่รุนแรงมากขึ้น และอาจมีการกระจายไปยังอวัยวะอื่นๆ ได้อีกด้วย
แชร์ 5 เทคนิค วิธีการป้องกันไม่ให้เกิดฟันผุทะลุโพรงประสาท
แม้ว่าอาการฟันผุทะลุโพรงประสาทจะเป็นปัญหาที่ร้ายแรงต่อสุขภาพช่องปากก็จริง แต่เราก็สามารถป้องกันและลดความเสี่ยงที่จะทำให้เกิดฟันผุได้ ด้วย 5 วิธีง่ายๆ ดังต่อไปนี้
- ตรวจสุขภาพช่องปากอย่างสม่ำเสมอ
พบทันตแพทย์ เพื่อประเมินสุขภาพเหงือกและฟันทุกๆ 6 เดือน
- ทำความสะอาดเหงือกและฟันอย่างถูกต้องและสม่ำเสมอ
แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง และเลือกใช้แปรงสีฟันขนนุ่ม ยาสีฟันที่มีส่วนผสมฟลูออไรด์ เพื่อป้องกันฟันผุ รวมถึงใช้ไหมขัดฟันร่วมด้วยอย่างน้อย 1 ครั้งก่อนนอน เพื่อทำความสะอาดในบริเวณที่แปรงสีฟันเข้าไม่ถึง

- หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่เป็นกรด
อาหารหรือเครื่องดื่มที่เป็นกรด เช่น น้ำอัดลม น้ำมะนาว หรือโซดา คุณควรหลีกเลี่ยง เพราะอาจทำให้สารเคลือบฟันเสียหายได้
- ควบคุมการรับประทานอาหารที่เป็นสาเหตุทำให้เกิดฟันผุ
การรับประทานอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรต น้ำตาล และยีสต์ รวมถึงเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เช่น ผักผลไม้สด ที่มีวิตามิน A C และ E สูง จะช่วยให้ฟันของเราแข็งแรง
- ไม่ใช้ฟันในการงัดแงะ หรือเปิดของแข็ง
เนื่องจากการใช้ฟันกระทบของแข็ง จะเสี่ยงทำให้ฟันแตก ทำให้มีความเสี่ยงที่แบคทีเรียจะก่อโรคเข้ามาทำให้เกิดการอักเสบของเนื้อเยื่อภายในโพรงประสาทฟัน
การเตรียมตัวก่อนการทำรากฟันเทียมฟันหน้า
การเตรียมตัวก่อนการใส่รากฟันเทียมฟันหน้าเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อสร้างความมั่นใจให้กับการทำรากฟันเทียมฟันหน้า ซึ่งมีขั้นตอนของการเตรียมตัวก่อนทำทันตกรรมหลักๆ ดังนี้
- การปรึกษาทันตแพทย์ที่มีความเชี่ยวชาญ
ขั้นตอนแรก คนไข้ควรที่จะได้รับคำปรึกษาเบื้องต้นกับทันตแพทย์ที่มีความชำนาญและมีประสบการณ์ เพื่อให้ทันตแพทย์ประเมินสุขภาพช่องปาก ทำการเอกซเรย์หรือสแกนกระดูกขากรรไกรแบบ 3 มิติ พูดคุยเกี่ยวกับทางเลือก และเป้าหมายการรักษา พร้อมประเมินความเหมาะสมสำหรับการปลูกรากฟันเทียมก่อนทำการรักษาจริง
- ทำการเคลียร์ช่องปาก
ก่อนที่จะทำการรักษารากฟันเทียมฟันหน้า จะต้องทำการเคลียร์ช่องปากอื่นๆ ก่อน เช่น ขูดหินปูน อุดฟันที่ผุ รักษาโรคเหงือกอักเสบ ฯลฯ เพื่อทำให้ช่องปากสะอาดและพร้อมสำหรับการทำรากฟันเทียมฟันหน้า
- ทำการวางแผนการรักษา
ทันตแพทย์จะทำการวางแผนการรักษาให้ล่วงหน้า และแนะนำให้คนไข้ลางานอย่างน้อย 1-2 วัน ก่อนกลับไปทำงาน เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับทำการรักษา โดยรูปแบบของการรักษารากฟันเทียมฟันหน้าจะต้องขึ้นอยู่กับปัญหาภายในช่องปากที่เป็นอยู่ด้วย
- ดูแลสุขภาพในช่องปากและสุขภาพร่างกายให้พร้อม
ควรรักษาสุขอนามัยช่องปากด้วยการแปรงฟัน ใช้ไหมขัดฟัน และใช้น้ำยาบ้วนปากฆ่าเชื้อเป็นประจำ นอนหลับให้เพียงพอ รับประทานยาประจำตัวมาตามปกติ รวมถึงควรงดสูบบุหรี่ด้วย
สรุป
“ฟันผุทะลุโพรงประสาท” เป็นปัญหาทางทันตกรรมที่รุนแรง และคุณควรเข้ามารับการรักษากับทันตแพทย์โดยเร็วที่สุด โดยมักมีสาเหตุจากการดูแลสุขอนามัยภายในช่องปากไม่ดีพอ หรือละเลยปัญหาฟันผุ จนการอักเสบติดเชื้อลุกลามลึกมากขึ้น อาการของโรคคือ ปวดฟัน เสียวฟัน เหงือกบวมอักเสบ ฟันอาจเปลี่ยนสีคล้ำมากขึ้น แนวทางการรักษาขึ้นอยู่กับความรุนแรง อาจอุดฟันอย่างเดียว หรือมีความจำเป็นต้องรักษารากฟัน/ถอนฟัน
Smile Seasons มีทีมทันตแพทย์เฉพาะทางที่สามารถดูแลภาวะฟันผุทะลุโพรงประสาทได้ ไม่ว่าแนวทางการรักษาจะเป็นแค่การอุดฟัน หรือรักษารากฟัน คุณก็สามารถวางใจว่าจะได้รับคำแนะนำ และการรักษาจากทีมคุณหมอที่เปี่ยมประสบการณ์
หากคุณมีคำถามสงสัย หรือต้องการสอบถามเพิ่มเติม สามารถติดต่อเราเพื่อทำนัดเข้ามาปรึกษากับทันตแพทย์ของ Smile Seasons ได้โดยไม่มีค่าใช้จ่าย
- Pulp management for caries in adults: maintaining pulp vitality., Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6734125/
- Management of deep caries and the exposed pulp., Available from: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/iej.13128
- Treatment of pulps in teeth affected by deep caries – A systematic review of the literature., Available from: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0377529113000023
- Management of deep caries and the exposed pulp., Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30985944/
ตรวจบทความโดย

ทพ.ธนิตย์ วนิชนพรัตน์
วุฒิบัตรทันตแพทย์เฉพาะทางสาขาปริทันตวิทยา ทันตแพทยสภา
Certificate of Training Orthodontic and Miniscrew – Advance Orthodontic Society
Certification of Invisalign Provider
ทันตแพทยศาสตร์ ม.เชียงใหม่
โปรโมชั่นอื่นๆ

จัดฟันคืออะไร มีกี่แบบ รวมข้อมูลการดัดฟันที่ต้องรู้
ดูแลโดยทีมคุณหมอที่มีประสบการณ์เปลี่ยนแปลงรอยยิ้มให้กับคนไข้หลายพันคน – โปรโมชั่นมีทั้งจัดฟันครั้งแรก กับรอบสอง ก้าวแรกแห่งรอยยิ้มที่สวยงามเริ่มต้นที่นี่คลิกเลย

รีเทนเนอร์ ราคาเท่าไหร่ คืออะไร จำเป็นต้องใส่ไหม
รีเทนเนอร์ ราคาเท่าไหร่ คืออะไร มีความสำคัญอย่างไร มีกี่ประเภท จำเป็นต้องใส่ไหม ต้องใส่เป็นระยะเวลานานเท่าไหร่ ถ้าไม่ใส่จะเป็นยังไง

ฟอกสีฟัน ราคาเท่าไหร่ ฟอกฟันขาวได้จริงไหม มีข้อจำกัดอะไรบ้าง
ฟอกสีฟัน ฟอกฟันขาว ราคาเท่าไหร่ ช่วยให้ฟันขาวได้จริงไหม ฟันขาวขึ้นได้ขนาดไหน มีแบบไหนให้เลือกบ้าง

จัดฟันราคาเท่าไหร่ มีแบบไหนบ้าง รวมรายละเอียดค่าใช้จ่ายในทุกขั้นตอน
จัดฟันราคาเท่าไหร่ มีประเภทไหนบ้าง รายละเอียดค่าใช้จ่ายแบบแจกแจงเป็นอย่างไร แบ่งออกเป็นทั้งหมดกี่ช่วง

รีเทนเนอร์ (retainer) คืออะไร รวมความรู้เกี่ยวกับรีเทนเนอร์ที่ทุกคนต้องรู้ จากทันตแพทย์
รีเทนเนอร์ ราคาพิเศษ 2,999 สีเยอะ ลายเพียบ หรือจะออกแบบเองก็ได้ ใส่ Glitter เลือกสียางด้านหน้าได้ มีทั้งแบบเหล็ก และแบบใส – ดูแลโดยทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ อ่านรายละเอียดที่นี่

ทำฟันเบิกประกันสังคมกับเรา ลุ้นรับ iPhone 14 PRO!
ใกล้สิ้นปีแล้ว Smile Seasons ชวนคุณมาขูดหินปูน เบิกประกันสังคมแบบไม่ต้องสำรองจ่าย แถมลุ้นรับ iPhone 14 PRO – หมดเขต 30 พ.ย. 65 – อย่ารอช้า! จองคิวคุณหมอได้เลย