รำมะนาด หรือโรคปริทันต์ คืออะไร - พบกับทุกสิ่งที่คุณควรรู้ได้ที่นี่
รำมะนาด หรือศัพท์ทางทันตกรรมที่เรียกว่า โรคปริทันต์ เป็นโรคของโครงสร้าง และเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน (connective tissue) รอบๆ ฟัน เป็นโรคที่พบได้บ่อย และเป็นหนึ่งในสาเหตุหลักของการสูญเสียฟันธรรมชาติ รำมะนาด หรือโรคปริทันต์เกิดขึ้นจากการสะสมของเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งก่อให้เกิดการอักเสบติดเชื้อที่เนื้อเยื่อปริทันต์รอบๆ ฟัน ซึ่งมีบทบาทสำคัญต่อสุขภาพของฟันและช่องปากของคุณ การดูแลสุขอนามัยช่องปากที่ดีด้วยการแปรงฟัน การใช้ไหมขัดฟันอย่างสม่ำเสมอ และการขูดหินปูนทุก 6 เดือน สามารถป้องกันรำมะนาด หรือโรคปริทันต์ได้
โรครำมะนาด เกิดจากอะไร
โรครำมะนาด เป็นหนึ่งในอาการเหงือกอักเสบที่มีความรุนแรง มีสาเหตุเริ่มต้นจากการทำความสะอาดฟันและช่องปากไม่ดีพอจนทำให้เกิดการสะสมของเชื้อแบคทีเรีย แต่ก็มีปัจจัยอื่นๆ ที่ก่อโรคได้ ยกตัวอย่าง เช่น
คราบจุลินทรีย์ และแบคทีเรีย
แผ่นฟิล์มเหนียวๆ ซึ่งประกอบไปด้วย แบคทีเรีย เศษอาหาร และของเสีย ซึ่งหากไม่ได้รับการกำจัดอย่างสม่ำเสมอ ก็สามารถสะสมและกระตุ้นการตอบสนองของร่างกาย ทำให้เกิดการอักเสบ ติดเชื้อตามมาได้
สุขภาพช่องปากไม่ดี
กิจวัตรประจำวันอย่างการแปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง และการใช้ไหมขัดฟันก่อนนอน นับเป็นการป้องกันโรครำมะนาดที่ดีที่สุด เนื่องจากเป็นการขจัดคราบจุลินทรีย์ และแบคทีเรียซึ่งเป็นปัจจัยก่อโรคที่สำคัญ นอกจากนั้นคุณควรเข้ารับการขูดหินปูนทุกๆ 6 เดือนอีกด้วย
ปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ
- การสูบบุหรี่ – บุหรี่ลดความสามารถของระบบภูมิคุ้มกัน และขัดขวางการไหลเวียนของเลือดไปยังเหงือก และเนื้อเยื่อปริทันต์ ทำให้เสี่ยงต่อการเกิดโรครำมะนาดมากยิ่งขึ้น
- การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน – การตั้งครรภ์ วัยหมดประจำเดือน (Menopause) และวัยรุ่น สามารถเปลี่ยนแปลงระดับฮอร์โมนเพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อของเหงือก
- โรคประจำตัวบางอย่าง – เบาหวาน, การติดเชื้อ HIV, โรคที่ส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกัน
- ยา – ยาบางชนิดเช่น ยากันชัก ยาควบคุมภูมิคุ้มกัน ยาลดความดัน Dilantin สามารถทำให้เหงือกเติบโตมากผิดปกติ และยากลุ่มที่สามารถทำให้ปากแห้ง
อาการของโรครำมะนาด
สำหรับอาการของโรครำมะนาดนั้น สามารถแบ่งออกตามลักษณะและความรุนแรงของโรคได้ 4 ระยะ ดังนี้
ระยะที่1: เหงือกเริ่มอักเสบมีสีแดงขึ้น ขอบเหงือกบวมไม่สนิทกับคอฟัน อาจมีเลือดออกขณะแปรงฟัน ในระยะนี้ยังสามารถทำความสะอาดและกำจัดคราบแบคทีเรียได้ด้วยการแปรงฟันและใช้ไหมขัดฟันร่วมด้วย
ระยะที่2: เหงือกอักเสบจะบวมและมีสีแดงคล้ำขึ้น ตัวเหงือกเริ่มแยกตัวจากฟัน ร่องเหงือกรอบฟันจะลึกขึ้น เนื่องจากมีการสะสมของแผ่นคราบแบคทีเรียมากขึ้น และไม่สามารถกำจัดได้ด้วยการแปรงฟัน ในระยะนี่จะเริ่มมีการทำลายในส่วนของกระดูกหุ้มรากฟัน จึงจำเป็นต้องไปพบคุณหมอ เพื่อขูดหรือกำจัดหินน้ำลายออก
ระยะที่3: หินน้ำลายจะจับตัวหนาขึ้น และขยายไปตามรากฟันลึกลงไปในเหงือก ในระยะนี้กระดูกหุ้มรากฟันจะถูกทำลาย เหงือกจะร่น ฟันเริ่มโยกเจ็บปวดขณะเคี้ยวอาหาร ทำให้อาจมีเลือกออก มีหนอง หรือมีกลิ่นปากรุนแรงได้
ระยะที่4: ระยะนี้เป็นระยะที่มีอาการรุนแรงที่สุด โดยมักจะเกิดฝี หรือหนองที่บริเวณเหงือก ทำให้เหงือกบวม และอาจบวมขยายไปจนถึงใบหน้า คนไข้จะรู้สึกปวดฟันมาก และฟันโยกมากขึ้นจนไม่สามารถเคี้ยวอาหารได้ และต้องถอนฟันไปในท้ายที่สุด
วิธีการวินิจฉัยโรครำมะนาด
สำหรับการวินิจฉัยโรครำมะนาดนั้นก่อนอื่นทันตแพทย์จะทำการ ซักประวัติของคนไข้ ไม่ว่าจะเป็นโรคประจำตัวและปัจจัยเสี่ยงต่างๆ เช่น โรคเบาหวาน คนไข้ที่มีน้ำลายน้อย หรือพฤติกรรมการสูบบุหรี่เป็นต้น
จากนั้นจึงจะทำการตรวจสุขภาพช่องปาก เพื่อประเมินว่าเหงือกมีอาการอักเสบในตำแหน่งใดบ้าง รวมถึงการตรวจประเมินร่องลึกปริทันต์ เพื่อประเมินปริมาณกระดูกรอบๆ ว่าหินน้ำลายได้สร้างความเสียหายให้กับกระดูกรองรับรากฟันมากน้อยแค่ไหน
ในขั้นตอนสุดท้ายของการวินิจฉัย คุณหมอจึงจะทำการถ่ายภาพ X-ray เพื่อประเมินสภาพกระดูกรองรับรากฟันที่เหลืออยู่โดยละเอียด เพื่อวางแผนการรักษาต่อไป
สามารถรักษาให้หายขาดได้หรือไม่
เราสามารถรักษาโรครำมะนาดได้ 2 รูปแบบ คือ
การรักษาแบบไม่ต้องผ่าตัด และต้องเข้ารับการผ่าตัด โดยการรักษาแต่ละแบบมีรายละเอียด ดังนี้
การรักษาแบบไม่ต้องผ่าตัด
- การขูดหินปูน
การขูดหินปูนเป็นการกำจัดคราบสกปรก หรือหินน้ำลายที่เกาะอยู่บริเวณร่องเหงือกและใต้เหงือกที่ลึกลงไป เหมาะกับการรักษาโรครำมะนาดในระยะที่ 2 ที่มีการสะสมของคราบแบคทีเรียที่ไม่สามารถกำจัดออกได้ด้วยการแปรงฟัน
- การเกลารากฟัน
สำหรับการรักษาด้วยการเกลารากฟันนี้เป็นการกำจัดคราบหินน้ำลายและคราบจุลินทรีย์ที่ยึดติดแน่นลึกลงไปในผิวรากฟันออก เพื่อให้เนื้อเยื่อเหงือกสามารถกลับมายึดติดแน่นติดกับผิวฟันได้เหมือนเดิม ซึ่งโดยปกติแล้วการเกลารากฟันจะต้องฉีดยาชาร่วมด้วย
การรักษาด้วยการผ่าตัด
หากคุณหมอพิจารณาแล้วว่ามีการละลายของกระดูกหุ้มรากฟันไปมาก และไม่สามารถรักษาด้วยการขูดหินปูนได้แล้ว ก็จำเป็นต้องรักษาด้วยวิธีการผ่าตัดแทน เพื่อสร้างเส้นใยเหงือก เอ็นยึด และกระดูกเบ้าฟันที่แข็งแรง และให้ร่องเหงือกตื้นขึ้น
การพิจารณาตัวเลือกในการรักษาขึ้นอยู่กับความรุนแรงของโรคปริทันต์ หรือรำมะนาดด้วย กรณีที่การอักเสบรุนแรง และเนื้อเยื่อปริทันต์ถูกทำลายไปมาก และคุณหมอพิจารณาว่าการรักษาไม่สามารถฟื้นฟูเนื้อเยื่อปริทันต์ให้กลับไปอยู่ในสภาวะปกติได้ คุณอาจจำเป็นต้องถอนฟัน และเข้ารับการบูรณะฟันด้วยวิธีอื่นๆ เช่นการใส่รากฟันเทียม การทำสะพานฟัน หรือทำฟันปลอม
ระยะเวลาที่ใช้ในการโรครำมะนาด
ในความเป็นจริงแล้วโรครำมะนาดใช้เวลารักษาไม่นานอย่างที่คิด แต่เป็นโรคที่ต้องรักษาอย่างต่อเนื่องและต้องมีการติดตามผลตลอดทุกๆ 3-6 เดือน เพื่อประเมินความรุนแรงของโรค รวมถึงต้องดูแลการทำความสะอาดช่องปากอย่างถูกต้องและสม่ำเสมอด้วย
วิธีป้องกันการเกิดโรครำมะนาด
เราสามารถการป้องกันโรครำมะนาดได้โดย การแปรงฟันให้สะอาด ใช้อุปกรณ์ในการทำความสะอาดที่เหมาะสมกับลักษณะช่องปากเพิ่มเติม เพราะแปรงสีฟันเพียงอย่างเดียว มีข้อจำกัดไม่สามารถเข้าถึงซอกฟัน หรือร่องเหงือกได้ โดยอาจจะเลือกใช้ไหมขัดฟัน หรือแปรงซอกฟันเพิ่มเติม รวมถึงไปขูดหินปูนสม่ำเสมอตามช่วงเวลาที่คุณหมอแนะนำ
สรุป
โรคปริทันต์ หรือโรครำมะนาดนี้มักจะดำเนินไปอย่างค่อยเป็นค่อยไป กว่าที่คนไข้จะรู้ตัว แบคทีเรียก็เข้าทำลายอวัยวะรอบๆ ตัวฟันจนอาจจะทำให้เกิดการสูญเสียฟันได้ โดยอาการของโรคจะแบ่งเป็น 4 ระยะ ตามระดับตวามรุนแรงของอาการและความเสียหายที่เกิดขึ้น ซึ่งสามารถรักษาได้ด้วยวิธีการขูดหินปูน เกลารากฟัน หรือผ่าตัด และเมื่อรักษาหายแล้วคนไข้ก็จำเป็นต้องดูแลทำความสะอาดสุขภาพในช่องปากให้ดีเป็นประจำและตรวจเช็กสุขภาพช่องปากกับทันตแพทย์อย่างสม่ำเสมอ เพื่อป้องกันให้ฟันอยู่กับเราได้นานที่สุด
หากคุณมีคำถามสงสัย หรือต้องการสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม สามารถติดต่อเรา และทำนัดเข้ามาปรึกษากับทันตแพทย์ของ Smile Seasons เพื่อพูดคุยเกี่ยวกับขั้นตอน วิธีการรักษา รวมทั้งพูดคุยเกี่ยวกับผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นก่อนจะตัดสินใจทำรากฟันเทียม ได้โดยไม่มีค่าใช้จ่าย
นัดพบทันตแพทย์จากคลินิกหมอฟัน Smile Seasons จาก 7 สาขาใกล้รถไฟฟ้า
สำหรับผู้ที่สนใจเข้าพบคุณหมอที่คลินิกทันตกรรม Smile Seasons เพื่อตรวจสุขภาพฟันและรับบริการต่าง ๆ สามารถติดต่อได้ที่ช่องทางเหล่านี้
คลินิกหมอฟัน Smile Seasons มีให้คุณเลือกใช้บริการมากถึง 7 สาขา ได้แก่ สาขาสนามเป้า อนุสาวรีย์ชัย, สาขาอโศกทาวเวอร์, สาขาเมเจอร์รัชโยธิน, สาขาอ่อนนุช สาขาท่าพระ ทั้งยังมีอีก 2 สาขาใหม่ที่เตรียมเปิดให้บริการในปลายปีนี้ นั่นคือสาขาสีลม และสาขาราชพฤกษ์ (เซ็นทรัล Westville)
Facebook : smileseasons.dc
Line : @smileseasons.dc
E-mail : smileseasons.dc@gmail.com
Tel : 02-114-3274
ตรวจบทความโดย
ทพญ.จิตพิชญา วิมลไชยจิต
"MSc(Clin) Dent in Periodontology, University of Manchester, UK (ปริญญาโท สาขาปริทันตวิทยา)
ทันตแพทยศาสตร์ ม.เชียงใหม่"
รีวิวจากคนไข้ของเรา
โปรโมชั่นอื่นๆ
ฟันผุ จุดเริ่มต้นของหลายปัญหาทันตกรรม จะรักษาอย่างไรดี
ฟันผุ เรื่องเล็กที่ไม่เล็กอย่างที่คิด คุณหมอพาคุณมาเรียนรู้ทุกซอกทุกมุมเกี่ยวกับฟันผุ ตั้งแต่ สาเหตุ อาการ วิธีป้องกัน ตัวเลือกการรักษา รวมถึงค่าใช้จ่าย
พิมพ์ปากที่บ้าน เชื่อมคุณกับคลินิกทันตกรรมด้วยเทคโนโลยี
อยากยิ้มสวย แต่ก็ขี้เกียจฝ่ารถติด ไปนั่งรอที่คลินิก จะดีกว่าไหม? ถ้าคุณสามารถจัดฟันใส ทำรีเทนเนอร์ หรือฟอกสีฟัน ได้จากที่บ้านโดยไม่ต้องเสียเวลามาที่คลินิก
เคลียร์ช่องปากก่อนจัดฟันคืออะไร ต้องทำอะไรบ้าง ราคาเท่าไหร่ จำเป็นไหม
อยากจัดฟันทำไมต้องเคลียร์ช่องปากก่อน จัดฟันไปก่อนได้ไหม มีขั้นตอนและค่าใช้จ่ายเท่าไหร่ ตอบทุกคำถามเกี่ยวกับการเคลียร์ช่องปาก การรักษาที่คุณต้องทำก่อนเริ่มจัดฟัน
เสียวฟัน เป็นอาการของโรคใดได้บ้าง มีวิธีป้องกัน และรักษาได้อย่างไร
เสียวฟันเป็นหนึ่งในอาการเริ่มต้นของโรคทางทันตกรรมมากมาย หากคุณเป็นคนหนึ่งที่เสียวฟัน จะแปรงฟันหรือกินอะไรก็ไม่สะดวกเพราะปวดจี๊ดอยู่ตลอด บทความนี้เขียนมาเพื่อคุณ
ฟันแตก อุดฟันได้ไหม ต้องรักษารากฟันหรือเปล่า ค่าใช้จ่ายแพงไหม อ่านเลย
ฟันแตกเป็นปัญหาที่ทำให้เกิดความกังวลทั้งในด้านรูปลักษณ์ และสุขภาพในช่องปาก แต่จะต้องรักษาอย่างไร ค่าใช้จ่ายแพงไหม พบคำตอบได้ในบทความนี้
ฟันตาย ฟันเสียเกิดจากอะไร อันตรายไหม แก้ไขยังไงดีโดยไม่ต้องถอน
ฟันตาย เป็นภาวะอันตรายภายในช่องปากที่ไม่ควรละเลย มาดูกันว่า ฟันตายเกิดจากอะไร อัตรายแค่ไหม และจะแก้ไขด้วยวิธีไหนได้บ้าง
